NASI W SZARYCH SZEREGACH

NASI W SZARYCH SZEREGACH

(edukacja regionalna)

W październiku uczniowie klas 8. zapoznają się z treścią książki Aleksandra Kamińskiego pt. "Kamienie na szaniec" . Dlatego kolejne zajęcia edukacji regionalnej poświęcone zostały Szarym Szeregom.

Pod koniec 1939 roku powstały w Niwce 3 zastępy Szarych Szeregów. Należący do nich chłopcy byli rówieśnikami "Zośki", "Alka" i "Rudego". 8 grudnia niweccy harcerze złożyli przysięgę na sztandar 58. Zagłębiowskiej Drużyny im. Generała Sowińskiego w domu hm. Edwarda Nowaka. Organizatorem i dowódcą jednego z zastępów był druh Henryk Ludwiczek ps. "Zawada". Dotarliśmy do raportu, w którym opisuje on wojenną działalność swoich podkomendnych. Pierwszą przeprowadzoną przez nich akcją było wykradzenie blankietów tzw. palcówek ( dokumentów zastępujących dowody osobiste) z posterunku policji niemieckiej w Modrzejowie. To oni wywieźli i zabezpieczyli pozostałości po wysadzonym przez hitlerowców pomniku Tadeusza Kościuszki. Pomnik ten znajdował się w miejscu, gdzie wybudowano później szkołę górniczą (budynek późniejszego gimnazjum). Pochodząca z niego kamienna płyta pamiątkowa jest obecnie eksponowana na terenie przylegającym do naszej szkoły. W nocy z 2 na 3 maja 1940 roku członkowie zastępu namalowali antyhitlerowskie hasła na murze fabrycznym i okolicznych domach oraz wywiesili polską flagę na kopalnianym maszcie wysokiego napięcia. Akcja ta, jako jedna z pierwszych, odnotowana została w raporcie szefów katowickiego Gestapo  skierowanym do berlińskiej centrali Głównego Urzędu Bezpieczeństwa. Harcerze z Niwki zajmowali się również sabotażem gospodarczym w zajętych przez Niemców kopalniach "Modrzejów", "Mysłowice,"  "Piaski". Niszczyli maszyny, dezorganizowali pracę. Wykradali i wywozili na powierzchnię materiały wybuchowe oraz zapalniki elektryczne (pomagali im w tym górnicy strzałowi działający w ruchu oporu). W kopalnianych ambulatoriach "zdobywali" druki, lekarstwa, środki opatrunkowe. Współpracowali z organizacjami podziemnymi (np. ze ZWZ- AK). Przewozili osoby ścigane z Zagłębia do Generalnej Guberni. Zajmowali się drukowaniem i rozpowszechnianiem fałszywych kartek żywnościowych oraz zakazanych gazetek. Kilkakrotnie organizowali akcje przerzutu chleba do getta w Modrzejowie. Konstruowali aparaty radiowe przeznaczone do nasłuchu zagranicznych stacji, naprawiali i konserwowali zakonspirowane odbiorniki. Za swoją działalność członkowie zastępu byli poszukiwani przez Gestapo, musieli ukrywać się pod przybranymi nazwiskami. Więziono ich, przesłuchiwano, umieszczano w obozach. Jeden z nich - druh Czesław Ples (ps. "Sęk") nie przeżył wojny. Ten dzielny harcerz, organizator międzynarodowej grupy sabotażowej po okrutnym śledztwie został osadzony w KL Mauthausen - Gussen, gdzie zmarł  w maju 1945 roku. Raport zawiera szczegółowy opis działalności następujących harcerzy: Henryka Ludwiczka (ps. "Zawada"), Zygmunta Plesa (ps. "Czarny"), Czesława Plesa (ps. "Sęk"), Stanisława Krzywdzińskiego (ps. "Biały"), Jana Puchały (ps."Janek"), Stanisława Gumułczyńskiego (ps. "Bystry"), Wacława Biegańskiego (ps. "Piorun"), Stanisława Stachańczyka (ps. "Tygrys") i Eugeniusza Cyby (ps. "Puzon").Na cmentarzu parafialnym w Niwce udało się nam odnaleźć 3 groby członków zastępu "Zawady".

ZDJĘCIA:

1. Pomnik Tadeusza Kościuszki w Niwce
2. Płyta pamiątkowa ukryta przez harcerzy
3. Sztandar 56. DH im. Generała Józefa Sowińskiego, na który składali przysięgę druhowie z zastępu "Zawady"
4. Franciszek Kasprzyk (+ 22.10.1943 r. - Auschwitz), Antoni Witulski - górnicy współpracujący z harcerzami w akcjach zdobywania materiałów wybuchowych dla oddziałów partyzanckch
5. Tablica pamiątkowa upamiętniająca harcerzy Szarych Szeregów Chorągwi Zagłębiowskiej
6. Druh Stanisław Stachańczyk "Tygrys" - więzień KL Auschwitz ( pierwszy transport)
7. Grób Henryka Ludwiczka "Zawady" na cmentarzu parafialnym w Niwce
8. Pocztówka przedstawiająca obóz Mauthausen- Gussen, w którym zmarł druh Czesław Ples